Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán được thành lập vào ngày 23 tháng 12 năm 2010 theo Quyết định số 2342/QĐ – TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Viện là tổ chức khoa học và công nghệ công lập đặc thù hoạt động trong lĩnh vực nghiên cứu toán học, trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, có tư cách pháp nhân, con dấu, tài khoản riêng và trụ sở tại thành phố Hà Nội.
Viện có tên giao dịch tiếng Anh là: Vietnam Institute for Advanced Study in Mathematics (VIASM).
Mục tiêu của Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán là trở thành một trung tâm toán học xuất sắc, có môi trường làm việc tương đương với một số nước phát triển về Toán, để trao đổi học thuật nhằm nâng cao năng lực khoa học của các nhà nghiên cứu, giảng dạy và ứng dụng toán học Việt Nam, góp phần thực hiện các mục tiêu của Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2010 đến 2020 đảm bảo cho Toán học Việt Nam phát triển bền vững, đóng góp tích cực vào việc phát triển đất nước và nâng cao vị thế của Toán học Việt Nam trên trường quốc tế.
Viện hoạt động theo Quy chế được Thủ tướng ban hành kèm theo Quyết định số 2343/QĐ-TTg ngày 23 tháng 12 năm 2010.
Ban Giám đốc của Viện hiện nay gồm Giám đốc khoa học, Giám đốc Điều hành và 01 Phó Giám đốc, có nhiệm kỳ 3 năm.
Giáo sư Ngô Bảo Châu của trường Đại học Chicago (Mỹ), đạt Giải thưởng Fields năm 2010, được bổ nhiệm làm Giám đốc khoa học của Viện từ ngày 03 tháng 03 năm 2011.
Giáo sư Lê Tuấn Hoa làm Giám đốc Điều hành của Viện từ ngày 01 tháng 06 năm 2011 đến ngày 18 tháng 10 năm 2013. Giáo sư Nguyễn Hữu Dư (Phó Hiệu trưởng Trường ĐHKHTN – ĐHQG HN, Chủ tịch Hội Toán học Việt Nam) được bổ nhiệm làm Giám đốc Điều hành của Viện từ ngày 18 tháng 10 năm 2013, thay cho Giáo sư Lê Tuấn Hoa trước đó đã được bổ nhiệm làm Viện trưởng Viện Toán học – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Ngày 01 tháng 02 năm 2018 Phó Giáo sư Lê Minh Hà được bổ nhiệm làm Giám đốc Điều hành Viện, thay thế cho Giáo sư Nguyễn Hữu Dư hết nhiệm kỳ trở lại Trường ĐHKHTN - ĐHQG HN công tác chuyên môn.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Lê Hương được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc đầu tiên của Viện vào ngày 01 tháng 02 năm 2013. Ngày 01 tháng 02 năm 2018 Tiến sĩ Trịnh Thị Thúy Giang được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc của Viện, thay cho Tiến sĩ Nguyễn Thị Lê Hương nghỉ hưu theo chế độ.
Hội đồng Khoa học của Viện nhiệm kì 2011-2014 có 14 thành viên, nhiệm kỳ 2014 2018 có 14 thành viên, nhiệm kỳ 2018 -2021 có 14 thành viên.
Ban cố vấn quốc tế của Viện hiện nay có 6 nhà toán học.
Viện đã triển khai một số hoạt động khoa học từ tháng 6 năm 2011 và khai trương chính thức từ ngày 17 tháng 1 năm 2012.
Ngày 6 Tháng 2 năm 2012, nhóm nghiên cứu đầu tiên đã đến Viện làm việc.
Quyết định thành lập Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán
Quy chế Tổ chức và hoạt động của Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán