KỲ THI MÔ HÌNH HÓA TOÁN HỌC VIỆT NAM NĂM 2024

Hoạt động khoa học

Tiếp nối sự thành công của Kỳ thi mô hình hoá Toán học Việt Nam (VM2C) lần đầu tiên được tổ chức vào năm 2023, trong thời gian từ 17/05/2024 đến ngày 28/06/2024, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán (VIASM) đã phối hợp với Quỹ phát triển giáo dục IEG tổ chức Kỳ thi Mô hình hoá Toán học Việt Nam năm 2024.

Kỳ thi Mô hình hóa Toán học Việt Nam (Vietnam Mathematical Modeling Competition -VM2C), là một trong những hoạt động thuộc Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2021-2030 nhằm tạo một sân chơi bổ ích cho các bạn học sinh, sinh viên nhìn thấy vẻ đẹp của Toán học thông qua giải quyết những vấn đề thực tế. Trong kỳ thi này, các thí sinh sẽ được yêu cầu áp dụng kiến thức toán học vào việc xây dựng các mô hình toán học để giải quyết các vấn đề đa dạng từ thế giới thực. Bên cạnh việc phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề, khả năng sáng tạo, tư duy logic và khả năng làm việc nhóm, kỳ thi cũng tạo ra một môi trường thú vị và truyền cảm hứng để khám phá và ứng dụng toán học trong cuộc sống hàng ngày. Đặc biệt, kỳ thi năm nay có sự tham gia tài trợ giải thưởng từ Google for Education, góp phần nâng tầm ý nghĩa của chương trình.

Vòng 1 của kỳ thi đã thu hút sự tham gia của 151 thí sinh đến từ 38 trường THPT trên toàn quốc. Các thí sinh được chọn 1 trong 3 đề thi mang tính thực tiễn cao như: “Thực hành nông nghiệp bền vững: Bài toán sầu riêng của Việt Nam”, “Định giá hợp đồng tín dụng xoay vòng”, “Chỉ số giá tiêu dùng (CPI)”. Sau vòng chấm hồ sơ, có 16 đội được lựa chọn bước vào vòng phỏng vấn. Kết thúc vòng 1, Ban chuyên môn đã lựa chọn được 8 đội (32 thí sinh) xuất sắc nhất vào Vòng 2 đến từ các trường: Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên - Trường ĐHKHTN - ĐHQG Hà Nội, Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam, Trường THPT Chuyên Võ Nguyên Giáp (Quảng Bình), Trường THPT Chuyên Bắc Giang (02 đội), Trường THPT Chuyên Lương Văn Chánh (Phú Yên), Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong (TP. Hồ Chí Minh), Trường THPT Chuyên Thoại Ngọc Hầu (An Giang). Vòng 2 của Kỳ thi được tổ chức trực tiếp tại Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán từ ngày 23-28/6/2024.

32 thành viên của 08 đội tuyển xuất sắc lọt vào vòng 2 tham gia tập huấn tại VIASM.

Phát biểu khai mạc tại Vòng 2 của Kỳ thi, PGS.TS. Lê Minh Hà - Giám đốc Điều hành VIASM khẳng định Kỳ thi Mô hình hóa Toán học Việt Nam là một trong những hoạt động quan trọng nhằm thúc đẩy và phát triển kỹ năng ứng dụng toán học vào thực tiễn. Cuộc thi tạo cơ hội cho học sinh trung học phổ thông trên cả nước thể hiện khả năng sáng tạo và tư duy phân tích thông qua việc giải quyết các vấn đề thực tế bằng mô hình toán học. Kỳ thi đã thu hút sự tham gia của học sinh đến từ nhiều trường THPT trên khắp các tỉnh thành như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, An Giang, Bắc Giang, Phú Yên, Quảng Bình, Hải Dương, Hải Phòng,... và nhiều địa phương khác. Đặc biệt, năm đầu tiên chỉ có 02 thí sinh nữ/15 thí sinh vào Vòng 2 thì năm nay đã có 10 thí sinh nữ/32 thí sinh (trong đó có đội của Trường THPT Chuyên Bắc Giang gồm 04 bạn nữ).

PGS.TS. Lê Minh Hà – Giám đốc điều hành VIASM phát biểu khai mạc tại Vòng 2 VM2C 2024

Đại diện Ban chuyên môn của Kỳ thi, TS. Mai Quang Huy - Quỹ Phát triển Giáo dục (IEG) đã chia sẻ về tầm quan trọng và ý nghĩa của Kỳ thi Mô hình hóa Toán học Việt Nam. Ông nhấn mạnh rằng cuộc thi này không chỉ là sân chơi trí tuệ mà còn là cơ hội quý giá để học sinh trung học phổ thông trên cả nước tiếp cận với phương pháp ứng dụng toán học vào giải quyết các vấn đề thực tiễn. Tiến sĩ cũng chia sẻ về quá trình phát triển của kỳ thi, từ những bước đầu cho đến quy mô hiện tại, với sự tham gia của hàng trăm thí sinh đến từ nhiều tỉnh thành trên cả nước, một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của kỳ thi trong việc nỗ lực thúc đẩy và phát triển kỹ năng tư duy phân tích, giải quyết vấn đề cho học sinh Việt Nam. Kết thúc bài phát biểu, TS. Mai Quang Huy bày tỏ niềm tin rằng Kỳ thi Mô hình hóa Toán học Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển và trở thành một sự kiện giáo dục quan trọng, góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành toán học ứng dụng tại Việt Nam, đồng thời tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao cho tương lai đất nước.

TS. Mai Quang Huy - Quỹ Phát triển Giáo dục (IEG) - Đại diện Ban chuyên môn VM2C trao đổi về về Quy chế của Kỳ thi

Ngay sau Lễ khai mạc Vòng 2 VM2C, các đội tuyển bước vào buổi tập huấn đầu tiên dưới sự hướng dẫn của thầy Hoàng Minh Quân, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐHQG Hà Nội. Buổi tập huấn này tập trung vào việc giới thiệu và hướng dẫn sử dụng công cụ Google Gurobi, một phần mềm tối ưu hóa mạnh mẽ được áp dụng rộng rãi trong lĩnh vực mô hình hóa toán học. Thầy Hoàng Minh Quân đã cung cấp cho học sinh những kiến thức nền tảng và kỹ thuật thực hành cần thiết để áp dụng công cụ này vào việc giải quyết các bài toán thực tế. Các thí sinh đã được hướng dẫn cách sử dụng các tính năng cơ bản của Google Gurobi, cùng với việc thực hành trên một số bài toán mẫu đơn giản. Tám đội dự thi vòng 2 cũng được giảng viên củng cố và mở rộng kiến thức đã học theo chương trình giáo dục THPT để có thể áp dụng vào quá trình làm bài thi.

Thầy Hoàng Minh Quân - Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG Hà Nội

Sau khi hoàn thành hai buổi tập huấn, từ ngày 25/06, các đội tuyển chính thức bước vào giai đoạn thực hiện bài thi. Mỗi đội được xếp trong một phòng học riêng, có đầy đủ các thiết bị cần thiết như máy tính, bảng viết, tạo điều kiện tối ưu cho việc tập trung và làm việc nhóm. Các thí sinh có tổng cộng hơn ba ngày để hoàn thiện bài làm của mình, áp dụng những kiến thức và kỹ năng đã có và một số kiến thức mở rộng, nâng cao được trang bị trong quá trình tập huấn từ vòng 1 đến vòng 2.

Trong suốt thời gian làm bài, các đội được khuyến khích áp dụng sáng tạo các phương pháp mô hình hóa toán học, kết hợp với việc sử dụng công cụ Google Gurobi để tối ưu hóa giải pháp của mình. Đề thi Vòng 2 được thiết kế để thử thách thí sinh tối ưu hóa việc đặt nhà máy sản xuất, yêu cầu xác định vị trí cơ sở sản xuất để đáp ứng nhu cầu hàng hóa của các cửa hàng trong một năm, đồng thời giảm thiểu tổng chi phí thiết lập và vận chuyển (Vòng 2 chỉ có 1 đề duy nhất cho tất cả các đội).

Các em học sinh đến từ Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, Tp. Hồ Chí Minh hăng say làm bài

Ban tổ chức cũng bố trí các thầy/cô Ban chuyên môn và cố vấn kỹ thuật sẵn sàng hỗ trợ các đội trong trường hợp gặp khó khăn khi làm bài thi. Tuy nhiên, các đội được khuyến khích tự giải quyết vấn đề trong phạm vi cho phép để đảm bảo tính công bằng của Kỳ thi.

Kết thúc thời gian làm bài, các đội sẽ nộp báo cáo và thuyết trình chi tiết về quá trình giải quyết vấn đề, bao gồm phân tích tình huống, xây dựng mô hình toán học, triển khai giải pháp bằng Google Gurobi, và đánh giá kết quả.
Ban chuyên môn năm nay gồm 11 thành viên là các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực Toán học ứng dụng và Công nghệ thông tin, đặc biệt có 03 thành viên đang công tác tại Mỹ, Đức, Pháp. Trưởng ban chuyên môn là TS. Hoàng Nam Dũng, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐHQG Hà Nội, người đã đảm nhiệm vị trí này từ năm 2023. Các thành viên Ban chuyên môn đến từ Việt Nam, Mỹ, Đức và Pháp nên phiên phỏng vấn phải thực hiện vào buổi chiều để có múi giờ phù hợp nhất. Mặc dù vậy, đến 19h00 tại Việt Nam, khi mà các thành viên từ đầu cầu Việt Nam đã thấm mệt sau 1 ngày làm việc tập trung và căng thẳng, thì đầu cầu Mỹ, Pháp, Đức cả ba thầy/cô vẫn rất “sung sức”, một loạt câu hỏi sâu để đánh giá sát nhất năng lực của các đội vẫn liên tục được đưa ra. Phải đến gần 20h00, Ban chuyên môn mới hoàn thành nhiệm vụ và đưa ra kết quả chung cuộc.

Đánh giá về chất lượng của các đội thi năm nay, TS. Hoàng Nam Dũng cho rằng cả 08 đội vào Vòng 2 đều rất xứng đáng và có chất lượng bài thi rất tốt. Chỉ trong một thời gian ngắn, bao gồm 2 ngày tập huấn học thêm các kiến thức mới, 03 ngày làm bài thi mà các em viết báo cáo rất chuyên nghiệp và có phần làm khó Ban chuyên môn vì giải pháp nào cũng dày 20-30 trang. Đặc biệt, một số đội còn tự tìm hiểu thêm kiến thức vượt xa những gì được học ở phổ thông và còn tự nghĩ ra những thuật toán mới giải quyết vấn đề một cách tự nhiên chưa từng có trong một sách vở nào. Tất cả những khuyết điểm được Ban chuyên môn lưu ý từ Vòng 1 đều được 8 đội nhanh chóng rút kinh nghiệm, chứng tỏ khả năng học hỏi và tiến bộ của các bạn là rất tốt.

Ban Chuyên môn thực hiện chấm thi trực tiếp các giải pháp

Vòng phỏng vấn diễn ra vào buổi chiều ngày 28/6/2024

Ban chuyên môn phỏng vấn trực tiếp 8 đội vào Vòng 2

Tại Lễ Bế mạc và Trao giải, chủ nhân của chiếc cúp vô địch đã gọi tên Đội Yang đến từ Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên - ĐHQGHN.

Đội Yang - Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên - ĐHQGHN giành giải Nhất VM2C 2024.

Hai giải Nhì được trao cho các đội đến từ THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam và THPT Chuyên Bắc Giang. Ba giải Ba lần lượt thuộc về Trường THPT Chuyên Bắc Giang, Trường THPT Chuyên Lương Văn Chánh (Phú Yên), và Trường THPT Chuyên Võ Nguyên Giáp (Quảng Bình). Hai giải Khuyến khích được trao cho Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong (TP Hồ Chí Minh) và Trường THPT Chuyên Thoại Ngọc Hầu (An Giang).

TS. Trịnh Thị Thúy Giang - Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán, Phó Trưởng ban tổ chức Kỳ thi, nhấn mạnh tính độc đáo của Kỳ thi và chia sẻ về kế hoạch tương lai. Bà cho biết Ban tổ chức sẽ xem xét việc mở rộng đối tượng tham gia, bao gồm cả học sinh lớp 8 và 9 trong những năm tới. Điều này nhằm tạo cơ hội cho nhiều học sinh được tiếp cận sớm với phương pháp mô hình hóa toán học, góp phần thúc đẩy niềm đam mê và khả năng ứng dụng toán học vào thực tiễn của học sinh.

* Một số tin bài về Kỳ thi:

https://vietnamnet.vn/hoc-sinh-chuyen-khoa-hoc-tu-nhien-thang-cuoc-thi-dung-toan-giai-van-de-thuc-te-2296518.html

https://vov2.vov.vn/giao-duc-dao-tao/dung-toan-hoc-giai-quyet-nhung-van-de-thuc-tien-49041.vov2

Một số hình ảnh về Kỳ thi mô hình hóa Toán học năm 2024:

Ảnh tập thể các thí sinh, Ban tổ chức và Ban chuyên môn của Kỳ thi