Tiếp nối thành công của Kỳ thi Mô hình hoá Toán học Việt Nam (VM2C) được tổ chức vào các năm 2023 và 2024, trong thời gian từ ngày 23/05/2025 đến ngày 27/06/2025, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán (VIASM) đã phối hợp với Quỹ phát triển giáo dục IEG tổ chức Kỳ thi Mô hình hoá Toán học Việt Nam năm 2025.

Kỳ thi Mô hình hóa Toán học Việt Nam (Vietnam Mathematical Modeling Competition -VM2C), là một trong những hoạt động thuộc Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2021-2030 nhằm tạo một sân chơi học thuật dành cho học sinh trung học phổ thông, nơi các em có thể thể hiện tư duy sáng tạo và năng lực vận dụng toán học vào các vấn đề thực tiễn thông qua phương pháp mô hình hóa.

Tham gia kỳ thi, thí sinh sẽ vận dụng kiến thức toán học để xây dựng các mô hình nhằm giải quyết những bài toán gắn liền với đời sống. Bên cạnh việc phát triển kỹ năng tư duy logic và giải quyết vấn đề, các em còn được rèn luyện năng lực làm việc nhóm, khả năng giao tiếp và trình bày ý tưởng một cách rõ ràng, thuyết phục. Kỳ thi VM2C không chỉ là một cuộc thi mà còn là hành trình khám phá vẻ đẹp ứng dụng của Toán học trong thế giới xung quanh.

Đây là môi trường học tập bổ ích dành cho học sinh yêu thích toán học và đam mê khám phá, giúp các em nhận ra vai trò quan trọng của Toán trong việc giải quyết các vấn đề phức tạp của cuộc sống. Đồng thời, kỳ thi cũng làm nổi bật mối liên kết chặt chẽ giữa Toán học và các lĩnh vực thuộc khối ngành STEAM. Để xây dựng lời giải cho các bài toán mở, mỗi đội thi (gồm 3–4 học sinh) cần kết hợp những thế mạnh khác nhau: từ kiến thức chuyên môn đến kỹ năng lập trình, tư duy phản biện, thuyết trình và làm việc nhóm.

Kỳ thi VM2C được tổ chức theo hai vòng thi. Ở mỗi vòng, các đội phải tìm lời giải cho một bài toán mở, có tính thực tiễn cao và đòi hỏi sự sáng tạo – khác biệt rõ rệt so với các bài tập thông thường trên lớp. Khả năng quản lý thời gian, cộng tác hiệu quả, viết báo cáo khoa học và trình bày thuyết phục là những kỹ năng quan trọng không kém kiến thức toán học, giúp thí sinh tiếp cận và giải quyết vấn đề một cách toàn diện.

Vòng 1 của kỳ thi đã thu hút được sự tham gia của 169 thí sinh đến từ 43 đội thi từ các trường THPT trên toàn quốc. Đề thi vòng 1 năm nay, các đội được lựa chọn một trong ba chủ đề liên quan: “Thách thức in ấn” (xây dựng một kế hoạch sử dụng máy photocopy sao cho hợp lý và hiệu quả nhất trong thời gian làm việc), “Bài toán chiếu sáng đô thị” (Bài toán lựa chọn vị trí và công suất đèn trong thiết kế hệ thống chiếu sáng đô thị nhằm đảm bảo độ sáng cần thiết với chi phí và tiêu thụ năng lượng hợp lý), “Sáp nhập tỉnh, thành phố tại Việt Nam” (Trong bối cảnh Việt Nam có 63 tỉnh thành và đang hướng tới tái cấu trúc đơn vị hành chính nhằm tạo ra động lực và không gian phát triển mới, bài toán đặt ra cho thí sinh là xây dựng các phương án sáp nhập tỉnh thành dựa trên các tiêu chí quy định về dân số và diện tích). Đây là cơ hội để các thí sinh có thể tạo lập những mô hình toán học giả định để giải quyết những vấn đề mang tính thiết thực cho xã hội. Ban chuyên môn đã lựa chọn được 8 đội (32 thí sinh) xuất sắc nhất vào Vòng 2 đến từ các trường: Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên, Trường ĐHKHTN - Đại học Quốc gia Hà Nội, Trường THPT Chuyên Bắc Giang, Trường THPT Chuyên Lương Văn Chánh (Phú Yên), Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An), Trường THPT Chuyên Bến Tre (sau hai năm tham dự, lần đầu Trường có đội được vào vòng Chung kết), Trường Phổ thông Năng khiếu - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Vòng 2 (Vòng chung kết) của Kỳ thi được tổ chức trực tiếp tại Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán trong thời gian từ ngày 22-27/06/2025.

PGS.TS. Lê Minh Hà – Giám đốc điều hành VIASM phát biểu khai mạc tại Vòng Chung kết VM2C 2025

Phát biểu tại lễ khai mạc Vòng Chung kết Kỳ thi Mô hình hóa Toán học Việt năm 2025, PGS.TS. Lê Minh Hà – Giám đốc Điều hành Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán – khẳng định rằng đây là một hoạt động ý nghĩa nhằm phát triển năng lực vận dụng toán học vào các tình huống thực tiễn. Kỳ thi không chỉ giúp học sinh trung học phổ thông rèn luyện tư duy phân tích, sáng tạo và kỹ năng mô hình hóa mà còn tạo cơ hội để các em thể hiện khả năng giải quyết vấn đề thông qua lăng kính toán học. Kỳ thi VM2C không giống với các kỳ thi thông thường, không yêu cầu các thí sinh phải đưa ra đáp án chính xác, mà dựa vào việc các bạn sử dụng các mô hình để giải quyết bài toán. Năm nay, Ban tổ chức cũng rất vui mừng khi số lượng đội thi tăng dần cả về số lượng và chất lượng, Vòng chung kết quy tụ thí sinh cả ba miền Bắc, Trung, Nam.

TS. Mai Quang Huy - Quỹ Phát triển Giáo dục IEG - Đại diện Ban chuyên môn VM2C trao đổi về Quy chế của Kỳ thi

Đại diện Ban chuyên môn của Kỳ thi, TS. Mai Quang Huy – đến từ Quỹ Phát triển Giáo dục IEG – đã chia sẻ những góc nhìn sâu sắc về vai trò và ý nghĩa của Kỳ thi Mô hình hóa Toán học Việt Nam. Ông nhấn mạnh rằng đây không chỉ là một sân chơi học thuật dành cho học sinh trung học phổ thông, mà còn là dịp để các em làm quen với tư duy toán học ứng dụng, rèn luyện khả năng phân tích và giải quyết vấn đề thông qua các tình huống thực tế. Chúng ta vẫn gọi hiện tại là kỷ nguyên của AI, nên các bạn thí sinh có nhiều công cụ hỗ trợ từ AI sẽ nhiều hơn những kỳ thi hai năm trước. Điều này cho thấy, Ban giám khảo cũng khó khăn hơn trong việc ra đề, chấm thi và đảm bảo được tính công bằng của bài thi. Do vậy, Vòng chung kết lần này, Ban chuyên môn thống nhất sẽ có một nhiệm vụ bí mật vào ngày cuối cùng của thời gian làm bài thi, để có thể đánh giá tốt nhất chất lượng của bài thi năm nay.

Các đội thi tham gia tập huấn trực tiếp tại VIASM

Ngay sau Lễ khai mạc Vòng Chung kết VM2C, các đội tuyển bước vào buổi tập huấn đầu tiên dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Trung Lập - Chủ tịch Công ty QuantX Finance, Pháp. Buổi tập huấn này tập trung vào việc giới thiệu với các bạn thí sinh về Mô hình Toán trong Tài chính. Thí sinh được tiếp cận với những kiến thức thực tế về thị trường tài chính như: thị trường chứng khoán, cổ phiếu, định giá tài sản,... Đây là những nội dung giúp học sinh hiểu rõ hơn vai trò của toán học trong việc phân tích và dự đoán các biến động tài chính.

TS. Nguyễn Trung Lập - Chủ tịch Công ty QuantX Finance, Pháp tập huấn cho các thí sinh

Thông qua các ví dụ minh họa cụ thể và mô hình thực tiễn, buổi tập huấn đã mang đến một góc nhìn sinh động, hấp dẫn về toán tài chính. Các bạn học sinh không chỉ được mở rộng kiến thức mà còn có cơ hội đặt câu hỏi và trao đổi trực tiếp với chuyên gia trong lĩnh vực. Không khí học tập sôi nổi, cởi mở đã tạo động lực và khơi dậy hứng thú của các thí sinh trước khi bước vào những thử thách chính thức của kỳ thi. Đây cũng là một trải nghiệm quý giá, góp phần giúp các em hình dung rõ hơn về ứng dụng của toán học trong các ngành nghề hiện đại.

PGS.TS. Ngô Hoàng Long - Trưởng Ban chuyên môn của Kỳ thi VM2C 2025 tập huấn cho các thí sinh

Bước sang ngày tập huấn tiếp theo, PGS.TS. Ngô Hoàng Long, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, đã hướng dẫn các thí sinh những kiến thức nền tảng về xác suất – thống kê, phục vụ trực tiếp cho bài thi Vòng 2. Thông qua các ví dụ thực tiễn và tình huống giả định, thí sinh được tiếp cận với cách thức thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu một cách khoa học. Nội dung buổi tập huấn giúp các em hiểu rõ hơn vai trò của xác suất – thống kê trong việc xây dựng mô hình và đưa ra dự đoán. Ngoài lý thuyết, các thí sinh còn được thực hành xử lý dữ liệu và thảo luận nhóm, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình làm bài thi. Buổi tập huấn không chỉ bổ ích về mặt kiến thức mà còn giúp các em tăng cường khả năng tư duy logic và làm việc nhóm hiệu quả.

Sau khi hoàn thành hai buổi tập huấn, từ tối ngày 23/06, các đội tuyển chính thức bước vào giai đoạn thực hiện bài thi. Các đội được bố trí phòng làm bài tại VIASM, có đầy đủ các thiết bị cần thiết như mạng internet, bảng viết, tạo điều kiện tối ưu cho việc tập trung và làm việc nhóm. Các thí sinh có tổng cộng hơn ba ngày để hoàn thiện bài làm của mình, áp dụng những kiến thức và kỹ năng đã có và một số kiến thức mở rộng, nâng cao được trang bị trong quá trình tập huấn từ Vòng 1 đến Vòng 2.

Các đội thi tham dự Vòng Chung kết VM2C 2025

Trong suốt thời gian làm bài, các đội được khuyến khích áp dụng sáng tạo các phương pháp mô hình hóa toán học, kết hợp với việc sử dụng công cụ đã được tập huấn về Toán tài chính để tối ưu hóa giải pháp của mình. Đề thi của Vòng chung kết năm nay về: “Chiến lược đầu tư cổ phiếu”. Đề thi này nhằm áp dụng các mô hình toán học để mô phỏng sự biến động giá cổ phiếu thông qua hai yếu tố cơ bản: lợi nhuận và rủi ro. Thông qua việc giải quyết các bài toán cụ thể, thí sinh có cơ hội vận dụng các khái niệm toán học để hiểu sâu hơn về cơ chế vận hành của thị trường và thử nghiệm các chiến lược đầu tư. Mục tiêu của đề thi là giới thiệu cho thí sinh một phương pháp định lượng, áp dụng toán học để xây dựng chiến lược đầu tư và quản trị rủi ro trong tài chính. (Vòng 2 chỉ có 1 đề duy nhất cho tất cả các đội).

Các em học sinh đến từ Trường THPT Chuyên Lương Văn Chánh, Phú Yên hăng say làm bài

Ban tổ chức cũng bố trí các thầy/cô Ban chuyên môn và cố vấn kỹ thuật sẵn sàng hỗ trợ các đội trong trường hợp gặp khó khăn khi làm bài thi. Tuy nhiên, các đội được khuyến khích tự giải quyết vấn đề trong phạm vi cho phép để đảm bảo tính công bằng của Kỳ thi. Kết thúc thời gian làm bài, các đội sẽ nộp báo cáo và thuyết trình chi tiết về quá trình giải quyết vấn đề, bao gồm phân tích tình huống, xây dựng mô hình toán học và đánh giá kết quả.
Ban chuyên môn năm nay gồm 09 thành viên là các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực Toán học ứng dụng và Công nghệ thông tin, đặc biệt có 02 thành viên đang công tác tại Đức, Pháp. Trưởng ban chuyên môn là PGS.TS. Ngô Hoàng Long, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, lần đầu đã đảm nhiệm vị trí này. Kỳ thi VM2C 2025, hạn nộp bài thi Vòng 2 được ấn định vào lúc 21h ngày 26/06. Ngay sau thời điểm các đội hoàn thành bài thi của mình, Ban chuyên môn – gồm các thầy cô đến từ Việt Nam, Đức và Pháp – đã lập tức bắt tay vào quá trình chấm độc lập, nhằm đảm bảo kịp tiến độ cho vòng phỏng vấn chung cuộc diễn ra vào ngày hôm sau.

Các thành viên trong Ban chuyên môn Kỳ thi VM2C 2025

Trong khi các thí sinh dốc hết sức cho từng phút cuối cùng để hoàn thiện bài làm với chất lượng tốt nhất, thì ở “phía sau hậu trường”, các chuyên gia trong Ban chuyên môn cũng bước vào một đêm làm việc nghiêm túc và khẩn trương. Sự chênh lệch múi giờ khiến không khí làm việc càng thêm đặc biệt, đến khuya, kết quả đánh giá sơ bộ đã hoàn tất, sẵn sàng cho phần phỏng vấn trực tiếp – bước quan trọng cuối cùng để xác định thứ hạng của các đội thi.
Ngày 27/06/2025, các đội thi bước vào Vòng thuyết trình và phỏng vấn, PGS.TS. Ngô Hoàng Long nhận định rằng cả 08 đội lọt vào Vòng 2 đều thể hiện sự nỗ lực và tiến bộ vượt bậc. Trong thời gian ngắn ngủi – chỉ với 2 ngày tập huấn bổ sung kiến thức mới và 3 ngày làm bài thi – các đội đã trình bày những báo cáo hết sức chuyên nghiệp, có độ sâu về nội dung và được chuẩn bị công phu với nhiều hướng tiếp cận rất sáng tạo. Đáng chú ý, một số đội còn chủ động tìm hiểu những kiến thức vượt ngoài chương trình phổ thông, thậm chí đề xuất các thuật toán mới, độc lập và tự nhiên – những ý tưởng chưa từng được đề cập trong tài liệu chính thống. Các góp ý, nhận xét từ Vòng 1 cũng đã được các đội tiếp thu nghiêm túc và cải thiện rõ rệt trong Vòng 2, cho thấy tinh thần cầu tiến, khả năng học hỏi nhanh và sự trưởng thành rõ nét của các thí sinh sau từng chặng của kỳ thi.

Đội thi Chuyên Lương Văn Chánh 3 (Trường THPT Chuyên Lương Văn Chánh)
thuyết trình về Bài thi của đội mình trước Ban chuyên môn

TS. Mai Quang Huy, NCS. Hoàng Anh Quân, TS. Nguyễn Đức Mạnh - Thành viên Ban chuyên môn Kỳ thi VM2C 2025 tập trung cao độ trong Vòng phỏng vấn

Tại Lễ Bế mạc và Trao giải, PGS.TS. Lê Minh Hà – Giám đốc điều hành Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán – nhấn mạnh tính đặc thù của Kỳ thi Mô hình hóa Toán học Việt Nam so với các kỳ thi toán học truyền thống. PGS chia sẻ đây là kỳ thi theo hình thức làm việc nhóm, mở rộng đối tượng tham gia không chỉ giới hạn ở học sinh chuyên Toán mà còn chào đón học sinh chuyên các lĩnh vực khác như Tin học hay Vật lý. Bài thi mang tính mở, yêu cầu thí sinh vận dụng kiến thức để giải quyết một vấn đề thực tiễn trong ba ngày, đồng thời phải bảo vệ được lập luận và kết quả trước hội đồng chuyên môn. Theo PGS, đây là trải nghiệm thực tiễn quan trọng, giúp học sinh làm quen với cách làm việc nhóm, nghiên cứu và trình bày như trong môi trường học thuật hoặc doanh nghiệp sau này.

PGS.TS. Lê Minh Hà phát biểu trong Lễ Bế mạc và Trao giải Kỳ thi VM2C 2025

PGS.TS. Ngô Hoàng Long tổng kết về Kỳ thi Mô hình hóa Toán học Việt Nam có cách tổ chức và đánh giá rất khác biệt so với các kỳ thi toán học truyền thống. PGS nhấn mạnh rằng đề thi mở, không có đáp án duy nhất, khuyến khích học sinh sáng tạo, vận dụng kiến thức toán học, lập trình và cả công nghệ AI để giải quyết vấn đề thực tiễn. Kỳ thi giúp học sinh thấy toán học không còn khô khan mà gắn bó mật thiết với đời sống, từ đó khơi dậy niềm yêu thích toán học ở nhiều em. Theo PGS, đây cũng là cơ hội để phát hiện và nuôi dưỡng những học sinh có năng lực tư duy ứng dụng, góp phần thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy và học toán trong nhà trường.

PGS.TS. Ngô Hoàng Long phát biểu tổng kết về Kỳ thi VM2C 2025

Kết quả chung cuộc, chủ nhân của chiếc cúp vô địch đã gọi tên Đội PTNK 3 đến từ Trường Phổ thông Năng khiếu, Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh.

Đội PTNK 3 - Trường Phổ thông Năng khiếu, Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh xuất sắc đạt Giải Nhất chung cuộc

Hai giải Nhì được trao cho đội KHTN 1 và KHTN 2 đến từ Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên, ĐH KHTN, ĐHQG Hà Nội. Ba giải Ba lần lượt thuộc về đội Chuyên Lương Văn Chánh 2, Chuyên Lương Văn Chánh 3 đến từ Trường THPT Chuyên Lương Văn Chánh (Phú Yên) và đội Chuyên Bắc Giang 2 đến từ Trường THPT Chuyên Bắc Giang. Hai giải Khuyến khích được trao cho đội Chuyên Phan Bội Châu 1 đến từ Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An) và đội Chuyên Bến Tre đến từ Trường THPT Chuyên Bến Tre.

Ông Nguyễn Chí Trung - Chủ tịch Quỹ phát triển Giáo dục IEG phát biểu tại Lễ Bế mạc Kỳ thi VM2C 2025

Ông Nguyễn Chí Trung, Chủ tịch Quỹ phát triển Giáo dục IEG - thành viên Ban tổ chức bày tỏ mong muốn trong những năm tới sẽ có thêm nhiều đội thi từ khắp các tỉnh thành tham gia Kỳ thi Mô hình hóa Toán học Việt Nam. Ông nhấn mạnh rằng kỳ thi không chỉ là một sân chơi trí tuệ, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc khơi dậy niềm yêu thích toán học ứng dụng và phát triển năng lực giải quyết vấn đề thực tiễn cho học sinh. Việc mở rộng quy mô kỳ thi sẽ giúp lan tỏa tinh thần học tập sáng tạo và tạo điều kiện cho nhiều học sinh tiếp cận với phương pháp mô hình hóa hiện đại. Theo ông, đây chính là một hướng đi phù hợp để đào tạo thế hệ học sinh chủ động, linh hoạt và sẵn sàng thích nghi với yêu cầu của xã hội trong tương lai.

* Một số tin bài về Kỳ thi:
https://giaoducthoidai.vn/chien-thang-ky-thi-mo-hinh-hoa-toan-hoc-2025-deu-thuoc-ve-hoc-sinh-truong-chuyen-post737617.html

https://vov2.vov.vn/giao-duc-dao-tao/dung-toan-hoc-de-giai-quyet-cac-bai-toan-thuc-tien-53828.vov2

*Một số hình ảnh về Kỳ thi mô hình hóa Toán học năm 2025:

Ban tổ chức cùng tập thể tám đội thi tại lễ trao giải

Hai đội thi giành Giải Nhì tại VM2C 2025

Các đội thi đạt Giải Ba của cuộc thi

Hai đội thi giành Giải Khuyến khích VM2C 2025

Các đội làm bài thi tại VIASM